تاثیرات مهم سروتونین بر رفتار افراد مختلف

نقش سروتونین در بدن ما انسان ها چگونه است،کاهش یا افزایش آن چه تاثیراتی روی افراد مختلف میگذارد و برای دریافت آن از چه روش هایی باید استفاده کنیم

 سروتونین سبب ایجاد تحرک و نشاط در بدن می شود و احساس مثبت بودن، خوب بودن یا مفید بودن در فرد را تقویت می کند. کاهش سطح سروتونین مغز از علل اصلی پرخاشگری، کم حوصلگی و افسردگی است.به گزارش سلامت نیوز، علی اصغر صادقی-دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در روزنامه ایران نوشت: دوره نوجوانی دوره ای بسیار پیچیده، چالش برانگیز و تأثیرگذار بر دوره های بعدی زندگی است. در پایان این دوره، مرحله بحرانی بلوغ شروع می شود که معمولاً با تغییر در رفتارهای اجتماعی همراه است که اگر کنترل نشود می تواند سرنوشت فرد را به مخاطره اندازد. ناهنجاری های رفتاری بسیاری در این دوره دیده می شود که بیشتر مربوط به طرز رفتار با دوستان و همکلاسی ها، انجام تکالیف درسی و برآورده کردن انتظارات تحصیلی از طرف معلم و والدین است. پرخاشگری نوجوانان و کم حوصلگی و بی توجهی آنان به نصیحت ها و تذکرات والدین یکی از مشکلات این دوره است. با توجه به اینکه دوره نوجوانی دوره رشد است تغییرات زیادی در جسم و روان بویژه ترشحات بدن صورت می گیرد و همین موضوع می تواند عامل بسیاری از رفتارها در نوجوانان باشد.بقراط نخستین دانشمندی بود که ناهنجاری های رفتاری را به ترشحات چهارگانه بدن نسبت داد. وی معتقد بود نوع ترشحات بدن در مراحل مختلف زندگی انسان متفاوت است و در هر مرحله نوعی از ترشحات غالب می شود. لذا هر دوره ویژگی مزاجی خاصی را بر عهده دارد و احتمال ایجاد نوعی از ناهنجاری رفتاری در هر دوره وجود دارد. امروزه شناخت ما از ترشحات بدنی دامنه گسترده تری یافته است. با شناخت هورمون ها و شبه هورمون ها و مطالعه اثرات آنها دانش کافی در زمینه رفتارشناسی کسب شده است. یکی از هورمون های مؤثر بر رفتار، سروتونین است. هرچه غلظت سروتونین در بدن زیادتر باشد ناهنجاری های رفتاری کمتر می شود. با انجام آزمایش های متعدد مشخص شده است که غلظت سروتونین در مایع مغزی نخاعی نوجوانان پرخاشگر نسبت به نوجوانان معمولی کمتر است. از طرفی مشخص شده است که تولید سروتونین در بدن با رژیم و عادات غذایی ارتباط تنگاتنگی دارد. با توجه به آگاهی از اثرات این هورمون بر رفتارهای اجتماعی، والدین می توانند با تقویت عوامل افزایش دهنده ترشح و پرهیز از عوامل کاهنده ترشح این هورمون، با استفاده از رژیم غذایی مناسب کنترل بیشتری در رفتارهای اجتماعی نوجوان خود داشته باشند.
سروتونین و اثر آن بر رفتارهای فردی و اجتماعی
سروتونین هورمون مهمی در مغز است که به عنوان انتقال دهنده عصبی عمل می کند. سروتونین به سلول های عصبی کمک می کند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و اطلاعات خود را با هم مبادله کنند. به طور کلی سروتونین سبب ایجاد تحرک و نشاط در بدن می شود و احساس مثبت بودن، خوب بودن یا مفید بودن در فرد را تقویت می کند. کاهش سطح سروتونین مغز از علل اصلی پرخاشگری، کم حوصلگی و افسردگی است. علاوه بر این، سروتونین بر بسیاری از فعالیت های بدن از جمله حالات روحی، عملکردهای فیزیولوژیکی و نیز برخی عملکردهای شناختی مؤثر است.
سروتونین هورمونی است شادی بخش و در انسان سبب ایجاد احساس نشاط می شود. در آزمایشی مشخص شد روند رشد موش هایی که دچار کمبود سروتونین می شوند، کند شده و مشکلات تنفسی، قلبی و عروقی، اختلال در خواب و افزایش رفتارهای تهاجمی ایجاد می شود. در آزمایش دیگری موش های ماده که به کمبود سروتونین مبتلا شدند، علاوه بر رفتار بسیار خشن و تهاجمی، بچه های خود و دیگر موش ها را نیز می خوردند. بالا و پایین رفتن غلظت سروتونین روی قسمتی از مغز افراد که میزان خشم و عصبانیت را کنترل می کند، تأثیرگذار است. گرسنگی و استرس سبب ایجاد نوسان و کاهش غلظت هورمون سروتونین مغز شده و هنگامی که افراد گرسنه می شوند، احتمال بروز عصبانیت و خشونت در آنها افزایش می یابد. غلظت کم سروتونین سبب برقراری ارتباطات کمتر و ضعیف تر از حد معمول در بخش های مرکزی مغز می شود. پژوهشگران دریافتند وقتی چنین اتفاقی رخ می دهد، برای مغز مشکل تر است که واکنش های عاطفی نسبت به خشم را کنترل کند.
تقویت ترشح سروتونین در بدن نوجوانان از طریق رژیم غذایی
در مغز انسان بر اثر فعالیت آنزیم ها اسید آمینه تریپتوفان به سروتونین تبدیل می شود. تریپتوفان یک اسید آمینه ضروری است که بدن قادر به ساختن آن نیست. غذاهای حاوی پروتئین زیاد، شکلات، موز و انبه، آجیل، کنجد و تخمه کدو از جمله مواد خوراکی افزایش دهنده سروتونین در بدن هستند. همچنین مواد خوراکی حاوی پروتئین زیاد مانند غذاهای دریایی و ماهی، مرغ و تخم مرغ، شیر، گوشت گوسفند و گوساله، پنیر، لبنیات کم چرب، سویا و جوانه گندم به دلیل دارا بودن تریپتوفان سبب افزایش غلظت سروتونین در مغز می شوند.کربوهیدرات هایی که به طور سریع قند خون را بالا می برند، مانند نان، شکر، برنج، شیرینی ها و سیب زمینی پخته سبب تولید حداکثری سروتونین می شوند. البته باید توجه داشت که قند و شکر و مواد خوراکی حاوی آنها بویژه نوشابه ها احساس سرخوشی فوری ولی زودگذر ایجاد می کنند و موقعی که اثر آنها از بین رفت، نوجوانان برای سرخوشی دوباره در پی مصرف بیشتر آنها رفته و افزایش وزن پیدا می کنند.کربوهیدرات های پیچیده مانند نشاسته که در غلات، ماکارونی، نان، سیب زمینی، موز و حبوبات وجود دارد اثر کمتر ولی طولانی تر در افزایش غلظت سروتونین مغز دارند. غذاهای سرشار از ویتامین ها شامل ماءالشعیر معمولی و بدون الکل، جوانه ها، دانه ها، تخمه آفتابگردان، برنج قهوه ای، زردآلوی خشک شده، مارچوبه، لبنیات و موز و جگر نقش مهمی در تولید سروتونین دارند و برای سلامتی روان بسیار مفیدند. اسید چرب امگا3 تقویت کننده مغز و حافظه بوده و به عنوان یک مکمل در کاهش خشم و آشفتگی مؤثر است. همچنین به ایجاد خلق و خوی خوب کمک و از افسردگی جلوگیری می کند. غذاهای دریایی بویژه ماهی های چرب مانند سالمون حاوی تریپتوفان برای ساختن سروتونین است و از بهترین منابع اسیدهای چرب امگا3 است.مشخص شده است وقتی غلظت سروتونین در مغز کم می شود، افراد برای بهبود روحیه و سرخوشی خود به مواد خوراکی حاوی رنگدانه مانند زعفران روی می آورند که سروتونین را در مغز زیاد می کند.
فست فودها، قهوه، الکل، نیکوتین موجود در سیگار، قندهای رژیمی و محصولات حاوی آن مانند نوشابه های رژیمی سبب کاهش غلظت سروتونین مغز می شوند و باید از مصرف آنها توسط نوجوانان ممانعت کرد. بنابراین در رژیم غذایی نوجوانان تا آنجا که ممکن است باید سعی کرد از مواد خوراکی افزایش دهنده سروتونین در مغز استفاده شود و از طرفی از گرسنه ماندن آنان جلوگیری شود. زمانی که نوجوانان از فعالیت های درسی یا ورزشی به منزل برمی گردند قبل از هر چیز لازم است وضعیت گرسنگی بررسی شود و با غذاهای مناسب تغذیه شوند، سپس از آنها خواسته شود تکالیف درسی را انجام دهند. با این کار از کم حوصلگی و احیاناً پرخاشگری و توجه نکردن به نصیحت ها جلوگیری می شود