کنترل زندگی شما در دستان کیست؟

هر روز درمورد افرادی که در قرعه‌کشی‌ها برنده می‌شوند، اخباری را می‌شنویم؛ درواقع این اتفاق خوشحال‌کننده نشانه بارزی از شانس است. در شکل سنتی، قرعه‌کشی‌ها چند عدد تصادفی است که فرد برنده را مشخص می‌کند. برخی افراد آن‌چنان به شانس اعتقاد دارند که بسیاری از تصمیمات مهم زندگی‌شان را برپایه آن می‌گیرند؛ درحالی‌که خطر این کار بسیار بیشتر از خطر تصمیم‌گیری نادرست است.

اساس اتفاقات زندگی چیست؟ آیا شما هم معتقدید که شانس دلیل اصلی تمام اتفاقاتی است که درطول زندگی برایتان رخ می‌دهد؟ آیا اعتقاد دارید نمی‌توانید تاثیری در سرنوشتتان داشته باشید؟ یا برعکس به باور شما شانس تنها یک خرافه است و زندگی‌تان تماما نتیجه تصمیمات و قضاوت‌هایی است که شما درطول زندگی‌تان داشته‌اید؟

با پاسخ‌گویی به سوالات آزمون زیر متوجه می‌شوید که تا چه حد به نیروی درونی خودتان برای تعیین سرنوشتتان معتقدید و چقدر باور دارید که عوامل بیرونی و شانس می‌توانند تعیین‌کننده سرنوشت شما باشند.

♦ وقتی مطمئن باشم که حق با من است و درست می‌گویم، می‌توانم دیگران را متقاعد کنم.

صحیح     غلط

♦ به نظرم احمقانه است که تصور کنم می‌توانم باورهای درونی کسی را تغییر دهم.

صحیح     غلط

♦ موفقیت در کار و درس قطعا به تلاش و کوشش خود من بستگی دارد.

صحیح     غلط

♦ اگر بتوانم پول زیادی به دست بیاورم، قطعا به‌خاطر شانس خوبم خواهد بود.

صحیح     غلط

♦ تنها اگر تحصیلات عالی داشته باشی، می‌توانی در کارت موفق شوی.

صحیح     غلط

♦ اگر دو تیم با توانایی‌های یکسان باهم مسابقه بدهند، تیمی ‌که تشویق‌کنندگان بهتر و بیشتری داشته باشد، برنده می‌شود، نه تیمی ‌که شانس بهتری داشته باشد.

صحیح     غلط

♦ بسیاری از مشکلات خودبه‌خود برطرف می‌شوند.

صحیح     غلط

♦ گاهی‌اوقات احساس می‌کنم فرد خوش‌شانسی هستم.

صحیح     غلط

♦ شانس علت اصلی بیشتر موفقیت‌های من در زندگی بوده است.

صحیح     غلط

♦ بهتر است باهوش باشی تا خوش‌شانس.

صحیح     غلط

اکنون برای محاسبه امتیازاتتان به هر پاسخی که مطابق با کلید زیر است یک امتیاز بدهید و درنهایت تمام امتیازات را با هم جمع بزنید.

• صحیح ۲- غلط   ۳- صحیح   ۴- غلط   ۵- صحیح   ۶- صحیح   ۷- غلط   ۸- غلط   ۹- غلط   ۱۰- صحیح

امتیاز ۷ تا ۱۰: شما کاملا به توانایی و نیروهای درونی خودتان باور دارید و دوست دارید زندگی‌تان در دستان خودتان باشد و نیز مایلید خودتان با قدرت منطق و اراده‌تان بتوانید مسیر زندگی‌تان را تعیین کنید.

امتیاز ۴ تا ۶: شما درحد میانه هستید. اگرچه به نیروی درونی و توانایی‌های خودتان باور دارید اما گاهی‌اوقات نیز در اتفاقات زندگی‌تان نیرویی بیرونی به نام شانس را می‌بینید و آن را باور می‌کنید.

امتیاز ۰ تا ۳: شما تقریبا در همه‌چیز به‌دنبال یافتن یک دلیل بیرونی هستید، شما به شانس باور دارید و آن را دلیل عمده بسیاری از اتفاقات زندگی خود و اطرافیانتان می‌دانید. این نیز دلایل مختلفی نظیر سن کم و بی‌تجربگی، عدم اعتمادبه‌نفس کافی یا دلسردی از زندگی دارد. شما بیش‌ازحد به شانس اعتقاد دارید؛ اما بهتر است اعتمادبه‌نفستان را بالاتر ببرید تا بهتر بتوانید توانایی خودتان را ببینید و دریابید که آن‌قدر قدرت و توانایی دارید که بتوانید در زندگی به آنچه که می‌خواهید برسید. بهتر است اهدافی منطقی برای خود درنظر بگیرید و هرگاه به آن‌ها دست یافتید به خودتان جایزه بدهید. با این کار کم‌کم متوجه توانایی‌هایتان می‌شوید و بهتر می‌توانید به خود اعتماد کنید.

هدف اصلی این آزمون پیدا‌کردن «مکان کنترل» است، یعنی باورهای شخصی که فرد را به‌سوی دستیابی به اهدافش سوق می‌دهند و اینکه این باورها در ارتباط با نیروهای درونی و توانایی خود فرد هستند یا نیرویی از بیرون. افراد درون‌گرا و آن‌هایی که متکی به نیروهای شخصی خود هستند معتقدند بر آنچه که برایشان اتفاق می‌افتد کنترل دارند، درحالی‌که افرادی متکی به نیروهای بیرونی هستند و برون‌گراها، معتقدند اتفاقات زندگیشان تحت کنترل عناصر بیرونی و عواملی خارج از کنترل آن‌هاست.

تاکنون تحقیقات بسیاری درمورد عوامل موثر بر انگیزه در افراد صورت گرفته و مشخص شده است که این عوامل در افراد مختلف بسیار متفاوت هستند؛ مثلا ناپلئون به‌شدت به نیروی درونی باور داشت و در زندگی از الهامات درونی‌اش کمک می‌گرفت و هرگز تحت‌تاثیر عوامل بیرونی نبود. یکی از جملات معروف ناپلئون این است: «من خودم شرایط را می‌سازم.»

افرادی مانند ناپلئون کاملا مسئولیت‌پذیر هستند و به شهود درونی‌شان بسیار توجه می‌کنند. از دانش، توانایی و خلاقیت خود برای ساختن شرایط موردعلاقه‌شان استفاده می‌کنند. این افراد معمولا مثبت‌اندیش هستند، بهتر و جدی‌تر تصمیم می‌گیرند و به تصمیماتشان با اقتدار بیشتری عمل می‌کنند، به خودشان اعتماد دارند و می‌دانند می‌توانند اوضاع را در دستانشان بگیرند؛ پس شرایط بیرونی دربرابر نیروی شخصی آن‌ها بسیار ضعیف است. این افراد از شکست‌خوردن نمی‌ترسند و همواره در تلاشند نقاط ضعف خود را بیابند و برای رفع آن‌ها تلاش می‌کنند. برخلاف این گروه افرادی که همواره در جست‌و‌جوی نیروهای بیرونی هستند از خطر‌کردن می‌ترسند، منفی‌نگر هستند، از تغییر می‌ترسند و دربرابر آن بسیار مقاومت می‌کنند.

محققان دریافته‌اند این ویژگی، آموختنی است و افراد تا حد زیادی از محیط اطراف و افراد مهم و تاثیرگذار زندگی‌شان می‌آموزند که به خودشان متکی باشند یا عاملی غیر از خود. والدین، معلمان، گروه دوستان و همسالان و خویشاوندان از جمله تاثیرگذارترین افراد در زندگی هستند که ما از آن‌ها مسائل بسیاری را می‌آموزیم؛ برای مثال والدینی که رفتاری گرم و دوستانه دارند، خلاق و فعال هستند، مثبت‌اندیش و پرانگیزه هستند، معمولا فرزندانی با اعتمادبه‌نفس بالا تربیت می‌کنند که مسئولیت‌پذیر هستند و قادرند به توانایی‌هایشان تکیه کنند. آن‌ها به خودشان اعتماد دارند، برای بهبود وضعیت زندگی و رفاه خود تلاش می‌کنند و حتی می‌توانند وضعیت سلامتی و امنیت خود را تحت‌کنترل بگیرند؛ مثلا کمتر گرفتار اعتیاد و مصرف موادمخدر می‌شوند، هنگام نشستن در اتومبیل حتما کمربند ایمنی را می‌بندند، ورزش می‌کنند و به تغذیه و سلامت روح و جسم خود بسیار اهمیت می‌دهند.